چرا نباید از اینستاگرام و تلگرام خرید اینترنتی کنیم؟ (معایب و خطرات)

این مطلب به طور کامل و مفصل درباره‌ی هشدارها و مشکلات و چالش‌های احتمالی هنگام خرید اینترنتی از شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان‌ها (مانند اینستاگرام و تلگرام و… می‌پردازد و شما را با معایب و خطرات خرید از این گونه بسترها آشنا می‌کند.

رشد گوشی‌های هوشمند و رایج شدن اینترنت در ایران

در چند سال اخیر و با فراگیر شدن استفاده از گوشی‌های موبایل هوشمند، مردم بیش‌تری امکان دسترسی به اینترنت را پیدا کردند. زمانی که استفاده از اینترنت منحصر به داشتن کامپیوتر و لپ‌تاپ بود، درصدی کمی از افراد جامعه با آن سروکار داشتند. استفاده از کامپیوتر نیاز به دانش و مهارت حداقلی داشت که بسیاری از مردم از آن بی‌بهره بودند. اما کار با گوشی موبایل بسیار ساده‌تر است و هر شخصی می‌تواند در نصف روز آن را فرا بگیرد. همین عاملی شد که جامعه‌ی اینترنتی کشور، رشد چند برابری را تجربه کند و بسیاری از افرادی که روزی از نام اینترنت هراس و تصورات عجیبی نسبت به آن داشتند؛ حالا شبانه‌روز در آن مشغول گشت و گذار هستند!

این اشخاص چون از طریق گوشی هوشمند با اینترنت آشنا شدند، اینترنت را صرفاً در دل اپلیکیشن‌های موبایلی جست‌وجو می‌کنند و با فضای وب به کلی بیگانه هستند. در صفحه‌ی اصلی گوشی موبایل این افراد، آیکون همه جور اپلیکیشنی را می‌بینید به غیر از مرورگر وب! خیلی از آن‌ها نمی‌توانند آدرس سایتی را باز کنند و از محتوای آن استفاده کنند. تنها معبر آن‌ها برای استفاده از فضای وب هم اپلیکیشن گوگل است نه مرورگر! یعنی اپ گوگل را باز می‌کنند و در آن از طریق جست‌وجو، دنبال مطلب مدنظرشان می‌گردند.

دلیل استقبال از اینستاگرام و تلگرام برای انجام خریدهای اینترنتی

با ذکر این مقدمات، روشن شد که چرا خیلی از افراد، به جای خرید از فروشگاه‌های اینترنتی، در شبکه‌های اجتماعی (از قبیل اینستاگرام یا پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام و واتس‌اپ و ایتا و روبیکا و…) به دنبال پیدا کردن محصولاتی برای خرید می‌روند.

گفتیم در سال‌های گذشته، تعداد زیادی از افراد جامعه که سابقه‌ای از اینترنت و خرید اینترنتی نداشتند، به یکباره با اپ‌های موبایلی آشنا شدند و در آن‌ها به فعالیت پرداختند. حضور این تعداد آدم در یک فضا، عده‌ای را به این فکر انداخت که از ابزارهای اجتماعی گوشی‌های هوشمند، برای تبلیغ و فروش محصولات فیزیکی استفاده کنند. مردم هم با اشتیاق از آن استقبال کردند. برخلاف تصور اولیه، مردم عاشق خرید کردن هستند و بعد از خرید، حس خوبی را تجربه می‌کنند.

پیش از ادامه‌ی مطلب، پیشنهاد می‌کنیم مطلب روش پس انداز کردن پول برای خریدهای اینترنتی را مطالعه کنید.

مزایای خرید کالا و محصول از شبکه های اجتماعی

طبیعی است وقتی مردم از چیزی خوششان می‌آید، حتماً مزیت‌ها و برتری‌هایی در آن دیده‌اند. می‌توان چند مورد از این مزایا را نام برد:

شبکه‌های اجتماعی مثل سینما و شهر بازی هستند!

اگر بپرسیم چرا مردم از بستنی فروشی حاضر در شهر بازی یا از سوپرمارکت واقع در سینما خرید می‌کنند، سؤال بیجا و بی‌خودی کرده‌ایم! جایی که مردم در آن جمع شده‌اند و قصد تفریح و گذران وقت دارند، طبیعی است که خرید هم می‌کنند! شبکه‌های اجتماعی جایی هستند برای تجمعات مردم. افراد در کانال‌ها و گروه‌ها و پیج‌ها حضور پیدا می‌کنند و خبر و مطلب و کلیپ و جوک و داستان و نقل قول و… می‌بینند و به اشتراک می‌گذارند. در این جوّ جالب و جذاب، نگاهشان به تبلیغات فروش محصولات هم می‌خورد و از قضا جذب می‌شوند و می‌خرند!

فضای دورهمی و غیر رسمی اپ های موبایلی

مردم می‌دانند کسی که صاحب پیج اینستا یا کانال تلگرام و سایر پیام رسان‌ها است، یکی مثل خودشان است! طرف در خانه میوه خشک می‌کند و در صفحه‌اش می‌فروشد! یکی دیگر عکس بافتنی‌ها و دستباف‌هایش را گذاشته و به دنبال خریدار است. دیگری از مردم سفارش طرح گرافیکی می‌گیرد تا به دلخواه آن‌ها مثلاً عکس‌های یادگاری‌شان را به صورت عکس زیبا و فتوشاپی دربیاورد، روی لیوان چاپ کند و برای آن‌ها بفرستد…

مشتری می‌داند خودش اگر هم بخواهد می‌تواند فروشنده باشد! اینجا جایی نیست که با فروشگاه‌های بزرگ یا سازمان‌های رسمی طرف باشیم. بیش‌تر فروشنده‌ها آدم‌های معمولی و بیش‌تر محصولات، دستی و خانگی هستند. همین مسئله باعث ایجاد صمیمیت می‌شود و افراد را به خرید در چنین فضایی سوق می‌دهد.
(البته در ادامه خواهیم گفت همین مسئله پاشنه‌ی آشیل ماجرا است و بسیاری از کلاهبرداری‌ها از همین راه اتفاق می‌افتد.)

وجود فضایی برای کسب درآمد خانواده‌ها

اگر یک خانواده بخواهد به درآمد خودش اضافه کند و مثلاً یک مغازه‌ی کوچک در کنار فعالیت‌های اصلی‌اش داشته باشد، نیاز به ده‌ها مورد هزینه و دردسر است. از اجاره یا خرید مغازه تا کسب مجوز و … همچنین ایجاد یک سایت اینترنتی نیاز به هزینه‌های میزبانی و دامنه و طراحی سایت و سئو و … است؛ اما فروختن چند محصول در یک اپلیکیشن موبایلی مثل اینستاگرام یا واتس‌اپ نه هزینه‌ای دارد و نه نیاز به دانش برنامه‌نویسی و طراحی سایت! به راحتی در صفحه و کانال شخصی می‌توان عکس محصولات را قرار داد و اقدام به فروش کرد. این قابلیت جذابی است که بسیاری از افراد را به کسب درآمد از این راه کشانده و خودبه‌خود رونق خرید و فروش در این فضا را موجب شده است. از طرفی فروش اینستاگرامی و تلگرامی، تا حدی به رونق تولیدات دست‌ساز کمک کرده است. فضایی فراهم شده تا افراد مهارت‌های خودشان را به درآمد تبدیل کنند.

قیمت مناسب بعضی از محصولات

به دلیل نبود هزینه‌های اضافه، خود به خود فروشنده‌ها قادر خواهند بود محصولاتشان را با قیمت‌های مناسب‌تری ارائه کنند. بسیاری از افراد، صرفاً از اینستاگرام یا پیام‌رسان‌ها خرید می‌کنند، چون قیمت محصولات در خیلی از موارد مناسب است و ارزش خرید را برای آن‌ها دارد.

معایب خرید از پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی

از نکات مثبت خرید و فروش در فضای مجازی گفتیم؛ حالا نوبت دغدغه‌ها و نقص‌ها و خطرات و معایب خرید از اینستاگرام و پلتفرم‌های مشابه است:

نداشتن مجوز و مشکل اعتماد به فروشنده اینستاگرامی

در اینستاگرام و پیام‌رسان‌ها چیزی به اسم مجوز نداریم و همین شروع یک مشکل بزرگ است: بی اعتمادی! یکی از بزرگ‌ترین معایب خرید از اینستاگرام همین مورد است. درست است که یکی از مواردی که صاحبان کسب و کار در ایران از آن گله می‌کنند مشکلات گرفتن مجوز و طی کردن موارد قانونی سخت و پیچیده‌ی آن است؛ اما نباید از آن طرف بیفتیم و قائل به فضای بدون مجوز باشیم!

وقتی ما فروشنده را نمی‌شناسیم و خیلی از اوقات حتی شماره موبایلی از او نداریم (چه برسد به شماره تلفن ثابت) و صرفاً از طریق دایرکت یا پیوی با او در ارتباط هستیم، چطور باید به او اعتماد کنیم؟ از کجا معلوم در صورت خرید و واریز وجه، محصول را برای ما بفرستد؟ از کجا معلوم محصولی که ارسال می‌شود همان باشد که در تبلیغ آن اشاره شده؟!

فروشگاه‌های اینستاگرامی عمدتاً آدرس و مشخصات روشنی ندارند؛ مجوزی برای فعالیت خود کسب نکرده‌اند؛ نماد اعتماد الکترونیکی از وزارت صنعت و معدن ندارند، خیلی از اوقات رسید و فاکتوری برای خرید مشتری ارائه نمی‌کنند و خلاصه تمام راه‌های پیچاندن مشتری و کلاهبرداری از او در اینستاگرام و تلگرام باز است!

شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های خارجی، بهشت کلاهبردارها هستند. چرا که به راحتی می‌توانند دیگران را فریب دهند و پس از دریافت پول، با بلاک کردن آن شخص، به سراغ فرد دیگری بروند. این پلتفرم‌های اینترنتی، بر خلاف سایر کشورها، زیر بار حضور قانونی در ایران نرفته‌اند و به همین دلیل، در صورتی که فردی از خودش مشخصاتی ارائه نکند، پلیس ایران نمی‌تواند به هیچ اطلاعاتی از آن شخص دست پیدا کند. حجم پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی در فضای مجازی به شدت بالا است و هر روز از این اتفاقات ناگوار برای افراد مختلف رخ می‌دهد.

مثلاً حتماً دور و بر خودتان دیده‌اید افرادی که تجربه یک خرید بد و تلخ از صفحات اینستاگرامی داشته‌اند:

عدم تناسب اینستاگرام و تلگرام برای استفاده فروشگاهی

در ایران برخی پیام‌رسان‌ها خدمات فروشگاهی و پرداخت را ارائه می‌دهند؛ اما اصولاً شبکه‌های اجتماعی خارجی برای کار فروش اینترنتی ساخته نشده‌اند. این‌که ما از طریق آن‌ها محصول می‌فروشیم بحث دیگری است! کار آن‌ها ایجاد ارتباط اجتماعی و اشتراک گذاری عکس و خبر است. (البته در بعضی موارد تجربه‌هایی رقم خورده، ولی تا رسیدن به نقطه‌ی مطلوب فاصله‌ی زیادی دارد.) به دلیل همین مسئله، عدم تناسب و نامشخص بودن استفاده از این ابزار به خوبی مشخص است. مثلاً در این شبکه‌ها امکان دسته‌بندی محصولات نیست! امکان به روز رسانی قیمت به صورت سیستماتیک نیست! درگاه پرداخت ایرانی برای اتصال به این شبکه‌ها وجود ندارد! امکان انتخاب رنگ و سایز و مشخصات محصول به صورت سیستمی نیست! در یک سایت فروشگاهی، محصولات موجود و ناموجود مشخص هستند؛ اما در پیج اینستا نمی‌توانیم بفهمیم کدام پست، محصول موجود در انبار دارد و کالای تبلیغ شده در کدام پست، دیگر موجود نیست و…

مشخص نبودن میزان هزینه ارسال محصول

قیمت ارسال مرسوله‌های پستی بر اساس دو فاکتور وزن بسته و مسافت تا مقصد محاسبه می‌شود. بنابراین نمی‌توان برای تمام مرسوله‌ها، هزینه پستی ثابتی در نظر گرفت. اینستاگرام نرم افزاری نیست که برای ما میزان هزینه‌ی پستی را حساب کند! برای همین فروشنده‌های فضای مجازی معمولاً عدد ثابتی را به عنوان هزینه پستی در نظر می‌گیرند که دقیق نیست.

با این حساب نباید از پیج‌های اینستاگرامی خرید کنیم؟!

ما سعی کردیم در این متن، راه پیش روی شما را روشن‌تر کنیم و از معایب و چالش‌ها و هشدارهای موجود بر سر راه خرید اینترنتی از اینستاگرام و تلگرام و سایر پلتفرم‌ها صحبت کنیم. در نهایت انتخاب با شما است. در صورت وجود شرایط زیر می‌توانید از صفحات اینستاگرامی یا کانال‌های پیام‌رسان‌ها خرید کنید:

پیشنهادها به جای خرید اینترنتی از اینستاگرام و تلگرام

با وجود توضیحات بالا، همچنان معتقدیم راه‌های بهتری برای خرید مطمئن‌تر وجود دارد. در این بخش، چند پیشنهاد شناسور به جای خرید آنلاین از اینستا و تلگرام مطرح می‌شود:

خرید حضوری از صاحب پیج اینستاگرامی یا کانال تلگرامی

بعضی از پیج‌ها یا کانال‌ها متعلق به فروشگاه‌هایی هستند که به صورت حضوری نیز اقدام به فروش می‌کنند و از فضای مجازی برای بهتر دیده شدن محصولاتشان استفاده می‌کنند. خرید به صورت حضوری از این مغازه‌ها نسبت به خرید اینترنتی از پیج‌های ناشناس و بدون آدرس و مشخصات، بسیار گزینه‌ی بهتری محسوب می‌شود.

خرید از با سلام، مینی کالا و اپلیکیشن‌های مشابه

در بخش مزیت‌های خرید از اینستاگرام و تلگرام نوشتیم در این پلتفرم‌ها فضای صمیمی و غیر رسمی وجود دارد و همچنین همه می‌توانند در عین این‌که خریدار باشند، خودشان نیز محصولاتی برای فروش داشته باشند. خوشبختانه در چند سال اخیر، سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی داخلی مانند با سلام، مینی کالا و… ایجاد شده‌اند که چنین فضایی را در حالتی امن‌تر برای مشتریان پدید آورده‌اند.

زمانی که شما از چنین اپ هایی خرید خود را ثبت می‌کنید، یک شرکت واسط وجود دارد که پول شما را نزد خود نگه می‌دارد و در صورتی که فروشنده به تعهد خود عمل کرد و محصول را برای شما فرستاد و از خرید خود راضی بودید، شرکت واسط (با سلام، مینی کالا و…) پول شما را به فروشنده منتقل می‌کند.

در این خریدها خیال خریدار کاملاً راحت‌تر خواهد بود و فضای رقابتی بین فروشنده‌ها یا غرفه‌داران اینترنتی، باعث ارائه‌ی محصولات بهتر و با قیمت مناسب‌تر نیز می‌شود. حالا این فضا را مقایسه کنید با اینستاگرام و زمانی که پولی را به حساب فروشنده واریز کرده‌اید و تا زمانی که محصول به دستتان برسد، در استرس و نگرانی خواهید بود که آیا محصولی برای شما ارسال می‌شود؟ (که بخواهم به کیفیت آن فکر کنم یا نه!)

ضمن اینکه اگر فروشنده اینستاگرامی کلاهبردار باشد، بعد از واریز پول، با وجود این‌که محصولی دریافت نکرده‌اید، اما برای شکایت نیز راهی دراز و مسیری طولانی در پیش دارید. چرا که اولاً اثبات این‌که این مبلغ برای خرید اینترنتی بوده و فروشنده باید محصولی به شما تحویل می‌داده، سخت است. ممکن است فروشنده ادعا کند این پول را بابت طلبش از شما دریافت کرده است!! ثانیاً بعضی از فروشنده‌ها شماره کارت بانکی خودشان را اعلام نمی‌کنند و به این ترتیب، تنها با واریز پول به یک حساب بانکی، ردیابی و پیدا کردن آن شخص کار آسانی نیست.

البته توجه داشته باشید صرف داخلی و ایرانی بودن پلتفرم باعث تأیید خرید و فروش در آن نمی‌شود. مثلاً در سایت و اپ دیوار یا شیپور، آگهی‌های خرید و فروش زیادی درج می‌شود. در این خریدها، دیوار یا شیپور، پولی از خریدار نمی‌گیرند تا به فروشنده بدهند و عمل خرید و فروش توسط خود خریدار و فروشنده انجام می‌شود. اگر این دو شرکت، این گزینه را در خدمات خود اضافه می‌کردند بسیاری از نگرانی‌های کاربرانشان رفع می‌شد.

خرید از پیام رسان‌های ایرانی (روبیکا، ایتا، سروش، بله، آی گپ، گپ و…)

بالاتر گفتیم معمولاً پیام رسان‌ها و کلاً شبکه‌های اجتماعی، برای خرید و فروش ایجاد نشده‌اند و یک فروشگاه‌ساز نیستند. اما برای خرید اینترنتی، پیام‌رسان‌های ایرانی گزینه‌ی مناسب‌تری نسبت به خارجی‌ها هستند. چرا که اطلاعات کاربران در دیتابیس شرکت ایرانی ذخیره شده و در صورتی که از شما کلاهبرداری انجام شود، پلیس فتا می‌تواند شخص خاطی را پیدا کند و شما به پولتان خواهید رسید.

خرید از فروشگاه های اینترنتی معتبر

بهترین گزینه برای خرید اینترنتی، فروشگاه‌های اینترنتی هستند! چون برای این کار ساخته شده‌اند و از ابتدا به قصد انجام فرایند خرید و فروش، طراحی شده‌اند. فروشگاه‌های اینترنتی زیادی در کشور داریم که با سابقه و خوشنام هستند، نماد اعتماد الکترونیکی دارند، آدرس و مشخصات فیزیکی آن‌ها در دسترس است، ضمانت تعویض یا مرجوعی کالا را به مشتریان خود می‌دهند، نظارت بر آن‌ها به طرز قابل توجهی نسبت به شبکه‌های اجتماعی بالاتر است و…

توجه کنید ممکن است در خرید از یک فروشگاه اینترنتی نیز تجربه‌های تلخ و ناراحت کننده پیش بیاید، اما مسئله این‌جاست که در فروشگاه‌های معتبر، هم امکان شکایت و ردیابی فروشنده ممکن است و هم امکان مرجوعی کالا وجود دارد و اگر فروشنده به اشتباه کالای ناقص یا خرابی را برای شما ارسال کرد، می‌توانید آن را پس بدهید.

خرید از فروشگاه اینترنتی دیجی کالا

در حال حاضر معتبرترین فروشگاه اینترنتی کشور دیجی کالا است. بسیاری از خریدهای اینستاگرامی و تلگرامی در زمینه‌ی لباس و پوشاک است. با کلیک بر روی لینک زیر، سری به پوشاک ارائه شده در سایت فروشگاهی دیجی کالا بزنید: